Kejatuhan Kesultanan Melayu Melaka 1511

Melaka telah diasaskan oleh Parameswara, seorang putera dari Palembang pada tahun 1400. Kedudukannya yang strategik telah membolehkan Melaka berkembang menjadi sebuah perlabuhan entrebot yang terkenal di seantero dunia. Hasil daripada kekuatan ekonomi ini, Melaka telah berkembang menjadi sebuah empayar yang dominan di kepulauan Melayu. Pada zaman kegemilangannya, Empayar Melaka telah berkembang meliputi Semenanjung Tanah Melayu, Sumatra dan kepulauan Riau.

Memasuki abad ke-16, Melaka masih mengekalkan statusnya sebagai empayar yang kuat. Namun, kematian bendahara Tun Perak pada tahun 1498 menandakan permulaan kemerosatan empayar Melaka. Tun Perpatih Putih iaitu adik Tun Perak telah dilantik sebagai bendahara yang baru. Pentadbiran Tun Perpatih Putih dikatakan tidak berkesan. Selain itu, hubungan di antara orang Melayu dan Islam Gujerat di istana menjadi semakin tegang. Pada tahun 1500, Tun Mutahir daripada kalangan Islam Gujerat telah menggantikan Tun Perpatih Putih. Peralihan jawatan bendahara ini memberi kesan yang besar dalam sejarah Melaka. Hal ini kerana Tun Mutahir dan keluarganya telah dihukum bunuh oleh Sultan Mahmud Shah akibat enggan menyerahkan anaknya Tun Fatimah kepada baginda. Disebabkan itu, Sultan Mahmud Shah telah turun takhta untuk sementara waktu dan digantikan oleh anaknya, Sultan Ahmad Shah. 

Pada tahun 1509, rombongan Portugis yang diketuai oleh Diogo Lopez de Sequiera tiba di Melaka dalam misi untuk menilai prospek perdagangan. Disebabkan salah faham, rombongan ini telah diserang dan sebilangan anak kapalnya telah ditahan oleh penduduk tempatan. Hal ini telah menimbulkan kemarahan Portugis yang menghantar gabenor India Portugis yang berpangkalan di Goa bernama Afonso de Albuquerque untuk menyerang Melaka. Serangan pertama dilancarkan pada 25 Julai 1511 namun gagal untuk meruntuhkan pertahanan Melaka. Melaka pada akhirnya jatuh ke tangan Portugis dalam serangan kedua pada bulan Ogos. Selain persediaan dan kekuataan Portugis yang jauh lebih baik, krisis yang berlaku di dalam istana yang melibatkan bendahara Tun Mutahir turut memainkan peranan yang penting.

Selepas jatuhnya kota Melaka, Sultan Mahmud Shah telah melarikan diri ke wilayah-wilayahnya dan melancarkan serangan dari situ bagi mendapatkan kembali empayarnya. Walau bagaimanpun, kesemua cubaan baginda telah gagal sehinggalah baginda mangkat pada tahun 1528. Walaupun Empayar Melaka gagal dipulihkan, dua orang putera baginda telah mengasaskan dua buah kerajaan baharu iaitu Kesultanan Perak dan Kesultanan Johor.